Inzicht in miscommunicatie tussen culturen

Conflicten en agressie kunnen gelegen zijn in miscommunicatie. Miscommunicatie kan ontstaan door het niet willen of niet kunnen begrijpen van elkaar. Wanneer personen van verschillende (sub)culturen met elkaar in aanraking komen, kan het zijn dat zij elkaar verkeerd interpreteren. Puur omdat zij niet bekend zijn met elkaars cultuurgebonden normen en waarden (kunnen), elkaars normen en waarden niet herkennen, of elkaars waarden niet respecteren (willen).

Om conflicten en agressie te voorkomen, is het van belang dat (sub)culturen zich verdiepen in andere (sub)culturen. Aan een succesvolle interculturele communicatie zijn drie randvoorwaarden verbonden:

1. Het kennen van cultuurgebonden waarden en normen uit de eigen cultuur
2. Het kennen van cultuurgebonden waarden en normen uit de andere cultuur
3. Omgaan met de verschillen

Vijf culturele dimensies

De verschillen in diverse (sub)culturen zijn uiteen te zetten in vijf culturele dimensies. Deze dimensies kun je aanhouden om culturele waarden en normen van een ander te herkennen en er vervolgens op te anticiperen.

1. Machtsafstand (klein versus groot)

Verwijst naar de mate van ongelijkheid die er bestaat en die wordt aanvaard door personen van een (sub)cultuur. Bij een grote machtsafstand zijn sterke hiërarchieën zichtbaar. Bij kleine machtsafstanden is gelijkheid waar te nemen.

2. Individualisme (individualistisch versus collectivistisch)

Verwijst naar de kracht van onderlinge banden tussen individuen in een (sub)cultuur. In een collectivistische cultuur is er een sterke groepscohesie. Loyaliteit, respect, harmonie zijn kernwoorden en er ligt een nadruk op continue ontwikkelen van vaardigheden die individuen maken tot een soort ‘goeroe’, meester of expert. In een individualistische (sub)cultuur is er weinig verdeling van verantwoordelijkheid. Individuen hebben een grote behoefte aan vrijheid, privacy en beloning voor hard werken.

3. Mannelijkheid (mannelijkheid versus vrouwelijkheid)

Verwijst naar de mate waarin een samenleving zijn waarden naleeft in de vorm van traditionele mannen- en vrouwenrollen. Wanneer een (sub)cultuur zich vasthoudt aan de traditionele rolverdeling, zijn mannen hard, sterk en assertief, en vrouwen onderdanig, dienstbaar en lief. In (sub)culturen waarin dit onderscheid niet zo duidelijk te maken is, mogen mannen ook lief en gevoelig zijn, en vrouwen krachtig en succesvol. Dat wordt juist bewonderd en gerespecteerd.

4. Onzekerheid/vermijding (laag versus hoog)

Verwijst naar de mate van angst die leden van een (sub)cultuur voelen wanneer zij te maken krijgen met onbekende en onzekere situaties. Er zijn culturen waarin onzekerheden vermeden worden met behulp van regels en orde. Men zoekt in die culturen naar een collectieve waarheid waaraan verwachtingen met een bepaalde mate van zekerheid worden gekoppeld. Maar er zijn ook culturen waarin verandering en risico nemen wordt geaccepteerd. In die culturen worden nieuwe initiatieven geprezen.

5. Termijn focus (kort versus lang)

Verwijst naar de samenlevingswaarden die gebaseerd zijn op tradities en eeuwenoude waarden. (Sub)culturen met een lange termijn focus zien familie als de basis van de samenleving, hebben een hoge waardering voor onderwijs, en hebben ontzag voor ouderen en mannen. (Sub)culturen met een korte termijn focus zijn veel individualistischer, gericht op persoonlijke ontwikkeling en behoeften van het individu. Het individu wordt als basis gezien en niet de groep.

Westerse en niet-westerse cultuur

Grofmazige en fijnmazige culturen

In een grofmazige cultuur zijn er algemene gedragsregels. Ieder individu vertaalt de gedragsregels naar zijn eigen specifieke situatie. Deze in westerse landen gebruikelijke grofmazige cultuur noemen we de G cultuur of de ik cultuur. In de fijnmazige cultuur zijn er gedetailleerde regels die een voorschrijvend karakter hebben. Er is weinig ruimte voor het individu. Waarden normen en regels die in de familie gelden spelen een belangrijke rol. Deze cultuur noemen we de F cultuur.

Straatcultuur en burgerlijke cultuur

Met straat cultuur word bedoeld: jongeren die op straat een eigen wereld met normen, waarden en gewoonten en een taal creëren, kortom een eigen cultuur. Daar tegenover staat de “burgerlijke cultuur” Dit is de cultuur van de burger, daarmee wordt iedereen bedoeld die niet bij de straat cultuur hoort. In de burgerlijke cultuur zitten oneindig veel normen die anders zijn in de straatcultuur. Een voorbeeld van de verschillen is dat in de straatcultuur “hard” macho gedrag wordt gewaardeerd en “zacht” gedrag (overleg, begrip) wordt geminacht. In de burgerlijke cultuur wordt waarde hecht aan gehoorzaamheid en respect door middel van volgend gedrag of excuses. Bij grens overschrijdend gedrag op straat verwachten zijn dit als zij corrigeren. Dit kan tot onbegrip en conflicten leiden omdat voor de jongere volgend gedrag en het maken van excuses leidt tot gezichtsverlies in de eigen groep.

Tips om agressie te voorkomen

• Kennis over de waarden, normen van verschillenden culturen in relatie tot de eigen cultuur
• Weet welk gedrag bij die cultuur hoort
• Leer de ander over de verschillende waarden en gedrag
• Inzicht in miscommunicatie tussen culturen
• Accepteer dat de ander niet weet wat jij weet
• Blijf neutraal
• Negeer overlevingstaal en houding, blijf vriendelijk
• Benoem waar je last van hebt.

PS: agressief gedrag gericht op de persoon, vanuit welke cultuur dan ook wordt altijd begrensd. Bekijk de training “agressie en culturen” klik hier Bron: Amar El Ajjouri, Hans Kaldenbach, Pinto, Hofstede